Alkoholowy zespół płodowy – przegląd piśmiennictwa

Alkoholowy zespół płodowy (Fetal Alcohol Syndrome, FAS) jest zespołem somatycznych i neurologicznych wrodzonych nieprawidłowości występujących u dzieci matek, które podczas ciąży piły alkohol. Zarówno metanol, jak i jego główny metabolit aldehyd octowy powodują zaburzenia rozwojowe płodu. Na pełnoobjawowy FAS składają się charakterystyczne nieprawidłowości budowy twarzoczaszki, niedobór wzrostu oraz wagi, a także zmiany w budowie i funkcjach ośrodkowego układu nerwowego. FAS to choroba nieuleczalna i najcięższa forma wśród zaburzeń rozwojowych wynikających z ekspozycji na alkohol w czasie ciąży. W Polsce według danych szacunkowych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) trzy na tysiąc urodzeń może być dotkniętych FAS. Do dziś nie określono dawki alkoholu, która byłaby bezpieczna dla płodu i każda jego ilość niesie ryzyko wystąpienia zaburzeń w rozwoju dziecka.

Cel
Celem pracy jest przybliżenie problematyki występowania alkoholowego zespołu płodowego, przedstawienie jego objawów oraz metod diagnostycznych na podstawie analizy dostępnej literatury.

Materiał i metody
Przeprowadzono przegląd piśmiennictwa w oparciu o bazy danych: PubMed, Scopus, Dentistry & Oral Sciences Source, Polska Bibliografia Lekarska, z wykorzystaniem słów kluczowych: FAS, Fetal Alcohol Syndrome, facial abnormalities, prenatal alcohol exposure. Do analizy wybrano 35 artykułów z lat 1968–2016 w językach polskim i angielskim.

Wnioski
Mimo że do pełnej diagnostyki alkoholowego zespołu płodowego stosuje się w Polsce precyzyjny czterocyfrowy formularz, FAS stanowi nadal trudne wyzwanie diagnostyczne, a jego prawidłowe rozpoznanie wymaga współpracy specjalistów z wielu dziedzin medycyny.



The fetal alcohol syndrome (FAS) is a syndrome of congenital somatic and neurological defects occurring in children of mothers who drank alcohol during their pregnancy. Both ethanol and its main metabolite, acetic aldehyde cause developmental disorders in the fetus. The full spectrum FAS includes characteristic abnormalities in the structure of the facial skeleton, height and weight deficits as well as damage in the structure and functions of the central nervous system. The FAS is an incurable disorder and the most severe one among developmental disorders resulting from prenatal exposure to alcohol. In Poland, according to the estimates of Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) - the State Agency for Prevention of Alcohol-Related Problems, three in a thousand of live births may be affected by the FAS. So far, an alcohol dose that would be safe for the fetus has not been determined and any quantity poses a risk of disturbances in a child’s development.

Aim
This paper is aimed at getting to know better the problems of the Fetal Alcohol Syndrome, presentation of its symptoms and diagnostic methods based on an analysis of available literature.

Material and methods
A literature review was conducted based on the following databases: PubMed, Scopus, Dentistry & Oral Sciences Source, Polska Bibliografia Lekarska /Polish Medical Bibliography/, with the use of the key words: FAS, fetal alcohol syndrome, facial abnormalities, prenatal alcohol exposure. For analysis, 35 papers published in the years 1968-2016 in the Polish and English languages were selected.

Conclusions
Although for the diagnostics of the fetal alcohol syndrome in Poland a four-digit diagnostic code is applied, the FAS continues to represent a difficult diagnostic challenge and its correct diagnosis requires collaboration of physicians in numerous medical specialties.